ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ

Η οικονομία της Ευρώπης δοκιμάζεται και οι λαοί της ηπείρου μας υποφέρουν. Ελλείψει ενός στέρεου πολιτικού υπόβαθρου και ανθεκτικών θεσμών, το ευρώ συνεχίζει να επιδεινώνει τις ανισορροπίες ανάμεσα στις χώρες του Βορρά και του Νότου, υπονομεύοντας την ίδια του την επιβίωση. Οι συνθήκες διάσωσής του επέτειναν τις αποκλίσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τροφοδοτώντας το λαϊκισμό και την εθνική αναδίπλωση και ενισχύοντας την απόρριψη του ευρωπαϊκού οράματος που τείνει να μετατραπεί σε εφιάλτη. Η ασφάλεια, η ευημερία και οι δημοκρατικές αξίες, των οποίων φορέας ήταν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, κινδυνεύουν, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το λόγο ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ' όλα αυτά, το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν καταστροφή, την οποία, ελλείψει αποδεκτών εναλλακτικών λύσεων, πρέπει να αποφύγουμε κάνοντας ένα βήμα προς τα πίσω προκειμένου να πραγματοποιηθεί πιο εύκολα το άλμα προς τα εμπρός. Μήπως έχει έρθει η ώρα να θέσουμε εντός παρενθέσεως την άτυχη περιπέτεια της πρόωρης υιοθέτησης του ευρώ; Και, εκκινώντας από την προσωρινή κατάργηση του ευρώ, μήπως έχει έρθει η ώρα να δρομολογήσουμε ένα δημόσιο διάλογο που θα βασίζεται σε υγιή δημοκρατική βάση και θα αφορά στην πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια διαδικασία στο τέλος της οποίας το κοινό νόμισμα θα υιοθετηθεί εκ νέου πάνω σε γερές βάσεις; Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι πεπεισμένος ευρωπαϊστής. Το μακροπρόθεσμο όραμά του ήταν και παραμένει μια Ευρώπη στην οποία η άσκηση της κυριαρχίας για τα ουσιώδη ζητήματα θα πραγματοποιείται δημοκρατικά σε κοινοτικό επίπεδο. Οι προτάσεις του και, ιδίως, εκείνες που εισηγούνται τη θυσία του ευρώ στη σημερινή μορφή του χαρακτηρίζονται από τη βούληση να σωθεί το ευρωπαϊκό σχέδιο και να επανέλθει στην πορεία προς μια «διαρκώς μεγαλύτερη ένωση» την οποία δρομολόγησαν οι ιδρυτές πατέρες της Ενωμένης Ευρώπης. Αντίστοιχα, ο τίτλος του βιβλίου δεν εκφράζει μια ευχή, αλλά μια διαπίστωση. Ο αρχικός κινητήριος μύθος έχει αντικατασταθεί από το σκεπτικισμό για την ευρωπαϊκή ιδέα, αν όχι από την απόρριψή της. Το όνειρο έχει δώσει τη θέση του στον εφιάλτη. Όμως δεν πρέπει να αντιμετωπίσουμε το τέλος του ονείρου και την επιστροφή στην πραγματικότητα ως μια καταστροφή, αλλά ως μια πρόκληση.