Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ Ξεκινώντας από τους αρχαίους πολιτισμούς, τις μονοθεϊστικές θρησκείες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και φτάνοντας στα κελεύσματα του σύγχρονου περιβαλλοντικού κινήματος για επιστροφή στη φύση, ο Ιωσήφ Μποτετζάγιας τοποθετεί τις αντιλήψεις των ανθρώπων για το περιβάλλον τους στην ιστορική τους διάσταση. Οι αντιλήψεις για τη φύση που κατά καιρούς επικράτησαν εδράζονται στην άποψη πως η πρόσληψη του φυσικού περιβάλλοντος από τον άνθρωπο είναι «κοινωνικά διαμεσολαβημένη». Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια αποκλειστικά «κοινωνική κατασκευή» της φύσης (όπως υποστηρίζει η ακραία κονστρουκτιβιστική θέση). Η φύση όμως αποτελεί αναμφίβολα και αντικειμενική πραγματικότητα το υποκειμενικό στοιχείο είναι ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτή από τον άνθρωπο. Είναι λοιπόν το περιβάλλον μια πολιτισμική κατασκευή, μια ιδέα, στο μέτρο που η εικόνα του αποτελεί τον αντικατοπτρισμό του ανθρώπου ο οποίος, ανάλογα με τις εποχές και τις κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες, του αποδίδει κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο αυτό, ο συγγραφέας παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο τις μεσαιωνικές κοσμολογίες περί «ζωντανής» φύσης, το μηχανιστικό μοντέλο των Νέων Χρόνων, τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και τον αμερικανικό υπερβατισμό, αλλά και τη δαρβινική θεώρηση της φύσης ως πεδίου μάχης -αντιλήψεις που δεν συνιστούν απλά προϊόν μιας απεικόνισης της φυσικής «πραγματικότητας» αλλά, κυρίως, κοινωνική κατασκευή. Μια εμπεριστατωμένη μελέτη που στην ουσία ερμηνεύει το γιατί σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σχεδόν μη αναστρέψιμη καταστροφή του πλανήτη, αποτέλεσμα μιας καταχρηστικής επιβολής στη φύση ανά τους αιώνες, βασισμένης σε μια ανθρωποκεντρικής αντίληψης. Το βιβλίο είναι εμπλουτισμένο με πλήθος παραθεμάτων από την παγκόσμια γραμματεία, ενδιαφέρον εικονογραφικό υλικό και ενημερωμένη βιβλιογραφία και απευθύνεται στους φοιτητές που ασχολούνται με τους τομείς της περιβαλλοντικής πολιτικής, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας κ.λπ., σε ερευνητές και επαγγελματίες αντίστοιχων πεδίων, σε μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά και στον απλό αναγνώστη με οικολογική συνείδηση.